Park Narodowy Wrót Arktyki obejmuje jeden z największych i najbardziej niedostępnych obszarów jakie pozostały w Stanach Zjednoczonych.

Położenie geograficzne i klimat

Park narodowy Gates of the Arctic National Park położony jest w środkowej części północnej Alaski, na terenie łańcucha Gór Brooksa, które oddzielają alaskańską Arktykę od Interioru. Najwyższy szczyt na terenie Parku - Mount Igikpak - sięga 2594 m npm (8,510 ft). Pasmo Brooksa wstrzymuje masy polarnego powietrza od północy, gdzie panuje klimat arktyczny. Arktyka cechuje się obecnością ciągłej wiecznej zmarzliny i niewielkimi opadami rocznymi deszczu rzędu 130-250 mm (5-10 cali), śniegu - 115 cm (45 cali). Arktyka to również długie i mroźne zimy oraz krótkie, pochmurne i chłodne lato. Średnia temperatura stycznia wynosi -260C (150F), lipca +40C (390F), z maksymalną 160C (600F).

   Na południe od działu wodnego Gór Brooksa znajduje się Interior - rozległa kraina geograficzna z klimatem kontynentalnym, subarktycznym. Ta część stanu cechuje się małymi opadami i ekstremalnymi temperaturami. Najwyższa temperatura na Alasce (właśnie w Interiorze) wynosiła 37.70C (1000F), zanotowana 27 czerwca 1915 roku w Fort Yukon, najniższa - minus 63.30C (-820F) w 1989 roku w Coldfoot, na granicy Parku Narodowego Wrót Arktyki. W samym Parku było wtedy prawdopodobnie jeszcze zimniej.

Roczne opady deszczu na południowych stokach gór wynoszą 200-460 mm (8 do 18 cali), śniegu 152-200 cm (60-80 cali). Maksymalna średnia dla lipca wynosi 210C (700F), minimalna 80C (460F), dla stycznia odpowiednio -230C i -340C (-100F i -300F), często spadając poniżej -460C (-500F)! Śnieg w Górach Brooksa może spaść o każdej porze roku.

   Park Wrót Arktyki obejmuje powierzchnię 34413 km2 (8,500,000 akrów), rozciągając się na przestrzeni 300 km ze wschodu na zachód, w całości powyżej Kręgu Polarnego.

Komunikacja

Dotarcie do Parku Narodowego Wrót Arktyki jest uciążliwe i kosztowne. Najdogodniejszy transport zapewnia lot małym samolotem (powietrzna taksówka - air taxi) z Fairbanks do Coldfoot, Bettles lub eskimoskiej wioski Anaktuvuk Pass, a dalej... na piechotę. Inne rozwiązanie to czarter samolotu z ustalonym miejscem lądowania i odebrania pasażerów. Najtańszy transport uwzględnia dojazd wynajętym samochodem szosą Dalton Highway z Fairbanks do Coldfoot (chociaż żadna firma wypożyczająca auta na Alasce nie zezwala na przejazd żwirową drogą na tym 400-kilometrowym odcinku!), skąd już tylko 8 km dzieli nas od wschodniej granicy Parku. Z Coldfoot można wynająć Cessnę na przelot do dowolnego miejsca Wrót Arktyki. Fairbanks, największe miasto centralnej Alaski posiada połączenia z N. Jorkiem, Chicago i Seattle.

   Na terenie Parku nasze możliwości ruchu ograniczają się do chodzenia, spływów, rakiet śnieżnych i nart biegowych. Najlepszym sposobem na podróż poprzez Park Narodowy Wrót Arktyki jest spływ jedną z większych rzek, których doliny od prahistorycznych czasów były wykorzystywane przez Indian, Eskimosów i stada migrujących reniferów.

   W czarterach lotniczych i wycieczkach do Parku specjalizuje się m.in. firma Bettles Air Service, tel. (907) 692-5655, e-mail: bttlodge@alaska.net oraz Brooks Range Aviation, tel. (907) 692-5444.

Najlepsza pora na zwiedzanie

   Dokładna analiza warunków klimatycznych ogranicza nasze możliwości eksploracji Parku do miesięcy letnich. Od listopada do marca jest ciemno i bardzo zimno. W połowie czerwca topnieją lody na wszystkich większych rzekach i rozpoczyna się sezon spływów.

Zarys Pre-historyczny

   Obecność Indian Atabaska na terenie Gór Brooksa datuje się na co najmniej 27 tysięcy lat, tędy prowadziła droga zasiedlania Ameryki Północnej przez myśliwych z Syberii przekraczających podczas kolejnych zlodowaceń lądowy pomost Beringa, gdy obniżony poziom mórz odsłaniał dno dzisiejszej cieśniny. Eskimosi stanowili najmłodszą z grup przybywających do Ameryki podczas ostatniej epoki lodowej 10 tys. lat temu.

Największe atrakcje

   Park Narodowy Wrót Arktyki obejmuje jeden z największych i najbardziej niedostępnych obszarów jakie pozostały w Stanach Zjednoczonych. Góry Brooksa są dziczą w dosłownym tego słowa znaczeniu: bez kempingów, bez dróg, nawet bez ścieżek. Tylko 8 tys. osób rocznie decyduje się na wyprawę stanowiącą ostateczne wyzwanie dla amatorów Przyrody w jej nieskazitelnym stanie. Nadal kilka osób ginie tutaj co roku z głodu lub zamarza na śmierć, bez jakiejkolwiek nadziei na pomoc. To co dla niektórych może wydawać się pełną niebezpieczeństw wyprawą, dla innych jest podróżą do krainy pełnej wolności, bez telefonów, samochodów, szefów i sąsiadów.

 Główną atrakcją Wrót Arktyki jest niedostępność, izolacja, absolutna dzicz, krystalicznie czyste rzeki i obfitość zwierzyny.

 Znajdujemy się na obszarze, gdzie niepodzielnie panują niedźwiedzie i wilki. Chociaż są to zwierzęta potencjalnie niebezpieczne dla człowieka, mogę z doświadczenia stwierdzić, że przy zachowaniu ostrożności i zdrowego rozsądku spotkania z nimi należą do najwspanialszych przeżyć na Alasce. Równie fascynujące są widoki reniferów karibu, łosi, rosomaków i koziorożców Dalla. Nikt i nic nie jest w stanie opisać wrażeń związanych z arktycznymi krajobrazami bezkresnych gór pokrytych tundrą, oglądanych w niskim, arktycznym słońcu, które nie zachodzi...

Największą popularnością wśród odwiedzających Park cieszą się spływy - kajakiem bądź pontonem - jedną z uroczych, dziewiczych rzek przecinających Wrota Arktyki. Podróż na dystansie 70 -150 mil trwa od 7 do 14 dni. Najciekawsze rzeki to Kobuk River (140 mil, początek na jeziorze Walker Lake, koniec w wiosce Kobuk), Alatna River (85 mil od jez.Circle Lake do osady Allakaket), John River (100 mil z Hunt Fork Lake do Bettles) i North Fork Koyukuk (100 mil z Redstar Creek Lake do Bettles). Pod względem unikatowych krajobrazów i obcowania z dziką przyrodą jest to przygoda światowej klasy.

Spośród innych form rekreacji wymienić można biwakowanie, wspinaczkę, narty biegowe, jazdę psimi zaprzęgami i fotografowanie. Do pełnego obrazu przygody dodam jeszcze wędkarskie emocje z połowu lipieni i arktycznych pstrągów.

   Nie sposób zamieścić listę najciekawszych miejsc do zobaczenia, ze szczególnie atrakcyjną trasą zwiedzania i najlepiej usytuowanymi parkingami. Każdy pobyt w Parku jest zupełnie indywidualnym, niepowtarzalnym przeżyciem. Na tym właśnie polega jego największy czar. Mam nadzieję, że urok tych magicznych miejsc pozostanie zachowany, chociaż doniesienia prasowe z wiosny 2001 o próbie udostępnienia Północnego Skłonu Gór Brooksa dla eksploatacji bogatych złóż ropy naftowej nie wróżą nic dobrego. Jedną z nauk, jakie możemy wyciągnąć z tej lekcji, polega na wybraniu się do Wrót Arktyki, dopóki nie jest za późno. Ktokolwiek potrafi (czasowo, finansowo i emocjonalnie) dokonać tego wyczynu, na pewno nie pożałuje decyzji.

Informacja, noclegi, rezerwacje, ważne telefony

 Park Narodowy Wrót Arktyki posiada ośrodki informacyjne w Bettles, Coldfoot, Anaktuvuk Pass i najważniejszy w Fairbanks pod adresem: Gates of the Arctic National Park and Preserve, P.O.Box 74680, Fairbanks AK 99707-4680, tel. (907) 456-0281, internet -http://www.nps.gov/index.htm

   Noclegi w obrębie parku narodowego: Peace of Selby Wilderness, tel. 672-3206, e-mail: 110034,1023@compuserve.com. Alatna Lodge, tel. 479-6354. Nahtuk Widerness Cabins, tel. 479-6354. Nieco większe możliwości zakwaterowania są w przylegających do Wrót Arktyki osadach: Bettles - Bettles Lodge, tel. (800) 770-5111, e-mail: bttlodge@alaska.net. Sourdough Outfitters, tel. 692-5252. Coldfoot - Coldfoot Services Truckstop, tel. 678-5201 oraz Arctic Acres Inn, tel. 678-5201. Można również znaleźć dach nad głową w doskonale położonej tuż przy granicy Parku górniczej osadzie Wiseman, odległej 15 km na północ od Coldfoot.

Ciekawostki

* Jednym z najpiękniejszych framentów Gór Brooksa na terenie Wrót Arktyki jest zespół niezwykle malowniczych, spiczastych wierzchołków Arrigetch Peaks w pasmie Endicott.

* Nazwa Parku pochodzi od Roberta Marshalla, który podróżując w Górach Brooksa w latach 1929 - 1939, określił dolinę rzeki North Fork Koyukuk pomiędzy górami Boreal Mountain a Frigid Crags jako Gates of the Arctic, czyli Wrota lub Brama do Arktyki.

* Wrota Arktyki zyskały status pomnika przyrody w 1978 roku, od 1980 stały się parkiem narodowym.

* Na północnym skłonie Gór Brooksa, w strefie klimatu arktycznego, przeważa północno-wschodni wiatr dochodzący do rekordowych prędkości 223 km (139 mil) na godzinę!

Uwagi

* Planując wyprawę w dzicz, musimy skontaktować się z władzami Parku, celem pozyskania informacji o aktualnych zezwoleniach i warunkach podróży. Warto przeczytać broszurę “Your Arctic Adventure”.

* Szczegółowe mapy topograficzne można zakupić w Fairbanks: USGS, New Federal Building, Box 12, 101 12-th Ave, Fairbanks AK 99701. Pamiętajmy, że spacer po tundrze nie jest łatwy, przeszkodą jest woda oraz zwarte gąszcza karłowatej olchy. Kalkulacja 6-8 km trasy do pokonania dziennie nie jest zaniżona.

Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka

Kategoria: Podróże > Podróże z Andrzejem Kulką

Data publikacji: 2016-07-29